OEDEEM

Oedeem is een opeenhoping van vocht, leidend tot een zwelling zonder toename van het aantal cellen in het lichaamsweefsel ontstaat na ingrepen waarbij lymfklieren zijn weggenomen of beschadigd, zoals bij een borst- of prostaatoperatie. Maar oedeem kan ook ontstaan rond een litteken, bij spataderen, verwondingen of na een operatie. Oedeem kan zelfs aangeboren zijn.

Het lymfstelsel regelt de afvoer van vocht uit het lichaam en werkt als een afweersysteem.
Het lymfstelsel neemt weefselvocht op met daarin opgeloste eiwitten, afvalstoffen en schadelijke deeltjes. Via de lymfvaten komt het vocht in de lymfklieren terecht die het vocht filteren van schadelijke deeltjes en afvalstoffen. Als er meer vocht wordt aangeboden als dat er afgevoerd kan worden doordat lymfbanen en lymfknopen verwijderd zijn, kan het vocht zich lokaal ophopen.

Oedeemtherapie is een therapie die bestaat uit verschillende behandelingsmogelijkheden waarbij vochtopeenhopingen worden aangepakt. De behandeling is afhankelijk van het type oedeem.

• MLD Manuele lymfedrainage, (een speciale massagetechniek)
• Ambulante compressietherapie (zwachtelen)
• Fascietechnieken
• Ademhalings- en bewegingsoefeningen
• Lymftaping
• Intermitterende Compressie Therapie (IPC-therapie)
• TEK Therapeutisch elastische kous
• Littekenbehandeling
• Zelfmanagement en thuisadviezen

MLD

Manuele lymfedrainage is een rustig pompende massagetechniek om de lymfvasomotoriek direct onder de huid te stimuleren. Door de speciale handgrepen die de therapeut toepast, de zogenaamde oedeem- en fibrosegrepen, kunnen de huid en het onderliggende weefsel met lymfevaten heel gericht behandeld worden. Met oedeemgrepen leidt de huidtherapeut het overtollige vocht door het weefsel naar een plaats waar het gemakkelijker opgenomen wordt. Met fibrosegrepen maakt de huidtherapeut verhard weefsel (fibrose) soepeler zodat het vocht er gemakkelijker doorheen stroomt en de pijnlijke stijfheid afneemt. Soms worden littekengrepen ingezet om verharde en/of verkleefde littekens doorgankelijk te maken voor vocht.

Ambulante compressietherapie
De therapeut zwachtelt het oedemateuze gebied in, zodat er druk op onderliggende weefsels komt. Hierdoor wordt het vocht beter afgevoerd. In geval van oedeem aan armen en benen is beweging noodzakelijk want daardoor wordt het bloed door kuit- of armspieren richting het hart gepompt en kan het lymfevocht dankzij de toegenomen bloedcirculatie afgevoerd worden.

Fascietechnieken
Het kan zijn dat de huidtherapeut speciale massagetechnieken inzet, welke inwerken op het bindweefsel in het lichaam. Rek- en/of rolbewegingen kunnen worden ingezet om de verschuifbaarheid tussen de verschillende huidlagen te verbeteren. Deze techniek wordt veel ingezet bij patiënten die een borstkankeroperatie hebben ondergaan.

Ademhalings- en bewegingsoefeningen
De huidtherapeut legt u specifieke bewegings- en ademhalingsoefeningen uit die de afvoer van lymfvocht via de lymfvaten bevorderen.

Lymftaping
Als het aanbrengen van zwachtels lastig is, bijvoorbeeld op de romp, dan maakt de huidtherapeut gebruik van lymftaping. De tape trekt de huid een heel klein beetje omhoog, waardoor er in de huid en de onderliggende weefsels meer ruimte komt om het vocht zich te laten verplaatsen. In combinatie met ademhalings- en bewegingsoefeningen stroomt het vocht naar plaatsen waar het gemakkelijker opgenomen wordt.

Intermitterende Compressie Therapie (IPC-therapie)
IPC- therapie is een behandeling waarbij het aangedane lichaamsdeel wordt omspannen door een manchet. Door de manchet worden luchtdrukgolven geleid die de afvoer van lymfevocht bevorderden. De hoogte van de druk, de compressietijd en de pauze tussen de drukgolven worden afgestemd op de patiënt.

Elastische kous
Ook de therapeutische elastische kous geeft tegendruk en zorgt ervoor dat het vocht niet terugvloeit naar het reeds behandelde gebied.

Littekenbehandeling
Verstoring van het lymfestelsel – de oorzaak van lymfoedeem – komt vaak voor na een operatieve ingreep. De huid van en rondom het litteken kan strak staan en het litteken kan verharden (fibroseren). Een littekenmassage helpt. Siliconenpleisters of lymftaping ondersteunen de behandeling.

Oedeemtherapie start meestal met een nulmeting, daarna wordt er pas behandeld. Het lymfesysteem wordt geactiveerd en het vocht wordt naar delen van het lichaam gemasseerd waar het beter afgevoerd kan worden. Vervolgens wordt in dezelfde behandeling gezwachteld of getapet om het bereikte resultaat vast te houden. Een elastische kous kan de zwachtel vervangen zodra het oedeem constant is.